Alles wat je moet weten over sterilisatie van de hond

Twijfel jij om je hond te laten steriliseren? Of heb je vragen over de operatie, de voorbereiding of de nazorg? Dit zijn allemaal vragen waar ik tijdens mijn werk als dierenartsassistente regelmatig mee te maken kreeg. Al deze vragen heb ik nu in dit (uitgebreide) artikel samengevat.

Om te beginnen moet ik toegeven dat de term “sterilisatie” eigenlijk geen goede benaming is wanneer het gaat om het onvruchtbaar maken van een teef. Sterilisatie betekent namelijk dat je alleen de eileiders afbindt, maar de eierstokken en baarmoeder laat zitten. Dit is bij honden niet het geval, want bij sterilisatie van de teef verwijder je (om medische redenen) de eierstokken (en soms de baarmoeder) in zijn geheel. Je praat daarom officieel over castratie van de teef. De reden waarom er toch meestal over “sterilisatie hond” wordt gepraat en ik deze term ook gebruik in dit artikel, is om voor hondeneigenaren duidelijk onderscheid te maken tussen de operatie bij de reu en in dit geval bij de teef.

Het is goed om te weten wat nou precies de voor-en nadelen zijn van sterilisatie bij de hond. Waarom zou je opereren en waarom niet? Voor hondeneigenaren zijn het vaak vooral praktische redenen om te kiezen voor sterilisatie. Een loopse hond in huis is namelijk niet echt een pretje. Maar kijk vooral ook naar de medische voor-en nadelen. Wat is het beste voor de gezondheid van het dier? Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste voor-en nadelen:

Sterilisatie hond: de voordelen

• De hond wordt niet meer loops en schijnzwanger.

Een hond wordt gemiddeld 2 keer per jaar loops. Deze loopsheid duurt ongeveer 3 weken. Tijdens de loopsheid is de teef vruchtbaar en verliest ze bloed. Veel mensen vinden dit vies en laten de hond daarom steriliseren.

• De hond kan niet ongewenst gedekt/drachtig worden.

Tijdens de loopsheid is de teef extra aantrekkelijk voor reuen. Het is dus heel goed opletten dat ze niet ongewenst gedekt wordt, want een ongelukje zit in een heel klein hoekje. Het komt nog best vaak voor dat een reu en teef hun baasjes verrassen.

• De hond kan geen baarmoederontsteking meer krijgen.

Een baarmoederontsteking komt bij ongeveer 25% van alle niet-gesteriliseerde teven voor. Het is een levensbedreigende aandoening waarbij de hond doodziek wordt en die alleen voor 100% opgelost kan worden door het dier alsnog te steriliseren. Het verschil met een “gewone” sterilisatie is alleen dat de sterilisatie van een hond met een baarmoederontsteking gepaard gaat met een veel groter risico op complicaties en dat er zelfs een kans is dat het dier deze operatie niet overleefd.

• De kans op het krijgen van melkkliertumoren is aanzienlijk kleiner.

Uit onderzoek is gebleken dat honden die op jonge leeftijd worden gesteriliseerd (voor de leeftijd van 2,5 jaar) een aanzienlijke kleinere kans hebben op het ontwikkelen van melkkliertumoren op latere leeftijd. Melkkliertumoren zijn te vergelijken met borstkanker bij de vrouw en zijn bij honden in ongeveer 50% van de gevallen kwaadaardig.

• De kans op het ontwikkelen van suikerziekte is kleiner.

Ook is uit onderzoek gebleken dat teven die gesteriliseerd zijn hebben een kleinere kans op het ontwikkelen van hormoon-gerelateerde suikerziekte op latere leeftijd.

Sterilisatie hond: de nadelen

• De hond kan iets dikker (en daardoor iets luier) worden.

Na de sterilisatie heeft een hond minder energie nodig dan voor de sterilisatie. Waar het vaak mis gaat is dat eigenaren de voedingsbehoefte van de hond niet aanpassen, waardoor het dier sneller dik wordt. Doordat het dier dikker wordt, wordt ze luier en raak je al snel in een vicieuze cirkel. Het dikker worden van de teef na sterilisatie, heb je als hondeneigenaar zelf in de hand.

• Er is een kleine kans op incontinentie na de operatie.

Er is een klein risico dat je hond na de sterilisatie incontinent wordt. Dit kan ontstaan op latere leeftijd, maar dit kan ook al vrij snel na de operatie ontstaan. Uit onderzoek is gebleken dat vooral honden van grote rassen (>20kg) die voor de eerste loopsheid gesteriliseerd worden hier een iets grotere kans op hebben en daarom is het advies om deze honden 2-3 maanden na de eerste loopsheid te steriliseren. Incontinentie is met medicatie goed te behandelen.

• Sommige rassen ondervinden verandering van de vacht.

In een enkel geval treedt er na sterilisatie (ongewenste) verandering van vacht voor. Dit komt meestal voor bij honden met een (half)lange vachtstructuur, zoals bij Cocker Spaniels, Newfoundlanders en Golden Retrievers. Vaak wordt de vacht iets pluiziger.

• Soms treden er gedragsveranderingen op.

Heel af en toe treden er na sterilisatie van de teef gedragsveranderingen voor. Sommige honden worden rustiger, maar soms worden ze ook feller. Een erg dominante teef kan na sterilisatie nog dominanter worden en dit kan een reden zijn om er juist voor te kiezen het dier niet te steriliseren. Heb jij zo’n hond, dan raad ik aan dit met een gedragsdeskundige te bespreken.

• De operatie is onomkeerbaar

Een sterilisatie bij de hond is onomkeerbaar en dus definitief. Bij twijfel, overleg dan goed met jouw dierenarts en bespreek met hem/haar de voor-en nadelen.

Hoewel er zeker een aantal nadelen zijn die bij de sterilisatie van de hond komen kijken, wegen de voordelen veel zwaarder, vooral de voordelen voor de gezondheid van het dier. Het advies is dan ook om je hond te laten steriliseren, wanneer je geen nestje pups van haar wilt. Twijfel je over een nestje denk hier dan heel goed over na en besef je dat een nest puppy’s krijgen een dag-én nachttaak is. Het is niet iets dat je er even bij doet voor de gezelligheid, maar een bewuste keuze. Bovendien brengt het ook risico’s met zich mee, zoals problemen bij de geboorte. Mijn advies is om je hier goed in te verdiepen voordat je een definitieve beslissing in neemt.

Wanneer kun je het best een hond laten steriliseren?

De beste tijd om een hond te laten steriliseren is tussen 2 loopsheden in, dus ongeveer 2-3 maanden na de loopsheid. De reden hiervan is dat de baarmoeder en eierstokken op dat moment het rustigste zijn en de kans op bloedingen/complicaties tijdens de operatie het kleinst. Een hond steriliseren die loops is raad ik ten strengste af!

Bij jonge honden zijn de meningen een beetje verdeeld. Soms wordt geadviseerd om een pup voor de eerste loopsheid te steriliseren, op 6-8 maanden leeftijd, maar soms wordt gezegd dat het beter is om de hond eerst 1 keer loops te laten worden en 2-3 maanden daarna de hond te laten steriliseren. Hoe zit dit nou precies?

Hoe vaker een hond loops wordt, hoe groter de kans op melkkliertumoren op latere leeftijd. Vandaar de voorkeur voor steriliseren voor de eerste loopsheid. Maar aan de andere kant is uit onderzoek gebleken dat grote rassen (>20kg) een iets grotere kans hebben op incontinentie op latere leeftijd, wanneer ze voor de eerste loopsheid gesteriliseerd worden. Dit komt doordat deze honden op een leeftijd van 6 maanden nog volop in de groei zijn. Daarom is het advies om een hond met een volwassen gewicht tot 20 kg voor de eerste loopsheid te laten steriliseren en honden met een volwassen gewicht van boven de 20kg tussen de eerste en tweede loopsheid in te laten steriliseren.

Sterilisatie van de hond: de voorbereiding

Wanneer je hebt besloten dat je je hond wilt laten steriliseren, is het belangrijk om te gaan kijken wanneer je dit wilt laten doen. Bij een jonge, kleine hond kun je een afspraak maken voor een leeftijd van 6-7 maanden. Bij een jonge hond van een groter ras (>20kg) of een volwassen hond kun je wachten tot het dier loops is (geweest), om vervolgens een datum te plannen 2-3 maanden na de loopsheid. Houdt rekening met een eventuele wachttijd bij jouw dierenarts, zeker wanneer je voorkeur hebt voor een bepaalde datum en/of dag.

Sommige dierenartsen willen de hond een aantal dagen voor de operatie eerst even gezien hebben. Zeker wanneer de sterilisatie een medische reden heeft of wanneer het gaat om een oudere teef. In sommige gevallen wordt voorgesteld om voor de operatie een pre-anesthetisch bloedonderzoek te doen, om te kijken of het dier gezond is en fit genoeg is voor de narcose/operatie. Bij jonge honden/pups is dit meestal niet aan de orde, maar vind jij het allemaal erg spannend en kun je niet slapen van de operatie/narcose, dan zou je voor de zekerheid (en jouw rust) een pre-anesthetisch bloedonderzoek uit kunnen laten voeren. Zo weet je of jouw hond gezond is op het moment van de operatie. Dit kan nooit kwaad!

Waar je rekening mee moet houden wanneer jouw hond gesteriliseerd wordt, is dat ze nuchter moet zijn op de dag van de operatie. Dit om te voorkomen dat ze braakt tijdens de narcose. De dierenartsassistente zal hierover de precieze instructies geven, maar het komt er in het kort op neer dat de hond vanaf de avond voor de operatie niet meer mag eten. Drinken is geen probleem. Krijgt jouw hond medicatie, overleg dan met de dierenarts(assistente) hoe je dit het beste kunt doen. Verder is het belangrijk dat je de hond goed uitlaat voordat je haar naar de dierenartspraktijk brengt.

Op sommige dierenartspraktijken is het mogelijk om bij de hond te blijven wanneer zij haar narcoseprikje krijgt. Sommige eigenaren vinden dit fijn. Er zijn ook praktijken die er bewust voor kiezen om dit niet te doen. Dit omdat hondeneigenaren vaak zelf zenuwachtiger zijn dan de hond zelf en de hond daar juist gestrest door raakt. Wat je moet weten is dat je hond echt in goede handen is bij jouw dierenarts en dat ook zij het beste voor het dier voor hebben. Heb daar vertrouwen in. Mocht je nog vragen hebben voor de dierenarts(assistente), schrijf deze dan even op, want het kan zijn dat je ze vergeet door de spanning.

Sterilisatie van de hond: wat je moet weten over de ingreep zelf

De sterilisatie van een hond is een operatieve ingreep waarbij je hond geheel onder narcose gaat. Het is één van de meest voorkomende operaties op de dierenartspraktijk en een standaard ingreep die voornamelijk bij jonge en gezonde honden uitgevoerd wordt. Hoewel er bij iedere operatie een (klein) risico op complicaties is, is het echt niet nodig om je heel veel zorgen te maken. Je hond is bij de dierenarts in goede handen.

Nadat de hond onder narcose is gebracht wordt zij voorbereid voor de operatie. De buik van het dier wordt geschoren, gewassen en gedesinfecteerd en de hond wordt aangesloten op beademingsapparatuur. Tijdens de operatie wordt de ademhaling, temperatuur en hartslag in de gaten gehouden.

Er zijn 2 verschillende manieren waarop je een hond kunt steriliseren: 1. de standaard methode, d.m.v een buikoperatie of 2. laparoscopisch, d.m.v een kijkoperatie.

Bij de standaard methode wordt er een snee in de buik gemaakt. De lengte van de snee is afhankelijk van de grootte van de hond, maar houdt rekening met zo’n 4 tot 10 cm. Vervolgens worden de eierstokken afgebonden en verwijderd en wordt de buik weer dichtgehecht.

Bij de laparoscopische sterilisatie worden er 3 mini sneetjes in de buik gemaakt en gaat de dierenarts met een camera en tang naar binnen. De eierstokken worden door middel van een kijkoperatie verwijderd. Na de ingreep worden de sneetjes weer dichtgehecht.

Beide operaties hebben zo z’n voor-en nadelen, maar over het algemeen is de laparoscopische sterilisatie iets minder belastend voor de hond. Dat is mede doordat het herstel van deze ingreep iets sneller gaat. Toch snap ik helemaal dat mensen kiezen voor de standaard methode. Het prijsverschil is namelijk vaak best wel groot en jonge, gezonde teven herstellen ook super snel van de standaard methode. Overleg met jouw dierenarts waar zijn/haar voorkeur naar toe gaat en wat hij/zij adviseert voor jouw hond.

Sterilisatie van de hond: alles over de nazorg

Normaal gesproken mag je hond weer naar huis zodra ze goed wakker is, haar temperatuur op pijl is en buiten een plasje heeft gedaan. Op het moment dat je haar weer ophaalt op de dierenartspraktijk kan ze nog een beetje suf zijn en een beetje wiebelig op haar poten staan. Dit is niks om je zorgen om te maken, dit hoort erbij.

Houdt er rekening mee dat je hond na de operatie niet mag springen, dus til haar in de auto. Heb je een grote/zware hond, vraag de dierenartsassistente dan om even te helpen. Ook is het verstandig om een deken of doek in de auto te leggen om de auto te beschermen, want honden die onder narcose zijn geweest kunnen nog wel eens urine laten lopen. Dit is gelukkig iets tijdelijks.

Bij thuiskomst is het belangrijk om een lekker, warm bedje voor je hond klaar te hebben, zodat ze rustig bij kan komen van de operatie. De ene hond zal de rest van de dag lekker slapen, terwijl de andere hond na een tijdje al weer vrolijk rondloopt. Veel honden zijn nadat ze onder narcose zijn geweest een beetje misselijk, daarom adviseer ik om bij thuiskomst alleen een klein beetje (lauw) water neer te zetten en nog geen eten te geven. Wanneer je hond na een paar uur weer fit genoeg is, geef haar dan een klein beetje eten en kijk hoe dit gaat. Braakt ze niet, geef dan 1 a 2 uur later nog een klein beetje. Kijk de dag na de operatie hoe je hond zich voelt. Lijkt ze (nog) misselijk geef dan gedurende de dag kleine beetjes eten en drinken (bv. om de 2 uur). Blijft je hond continue braken, neem dan contact op met je dierenarts!

Wat betreft het uitlaten van de hond, adviseer ik om de dag van de operatie de hond alleen buiten te laten om haar behoefte te doen. Zeker niet meer. De dagen na de operatie is het even aftasten hoe snel jouw hond hersteld van de operatie. Begin gewoon met een klein blokje om en bouw dit op. Houdt de eerste dagen de hond ook aangelijnd. Sommige honden zijn de dagen na de sterilisatie namelijk nog een beetje suffig en iets trager van begrip. Zo voorkom je dat ze ineens de weg op schiet of iets anders geks doet.

Qua wondverzorging hoef je als eigenaar niet heel veel te doen na de sterilisatie van jouw teef. Het is wel belangrijk om goed in de gaten te houden of de wond er rustig uitziet en dat de hond niet aan de wond gaat likken/bijten. Zodra de wond rood ziet en/of er wondvocht uit de wond komt, is het belangrijk om contact op te nemen met je dierenarts. Het is verder de bedoeling dat de wond de eerste 8-10 dagen niet nat/vies wordt. Dit is de tijd dat de wond nodig heeft om te herstellen.

Om te voorkomen dat de hond aan de wond gaat likken kun je een speciaal Medical Pet Shirt aanschaffen. Dit zijn shirtjes speciaal voor honden en ideaal voor na de sterilisatie. Waar je alleen rekening mee moet houden is dat wanneer je de hond uitlaat, je het shirt even uit moet doen of van achter los moet klikken en op moet rollen, anders plast ze haar shirtje nat. Een alternatief voor een Medical Pet Shirt is een “lampenkap” kraag (geen aanrader) of opblaasbare kraag (aanrader).

De meeste jonge honden knappen ontzettend snel op na een sterilisatie. Vaak zie je dat ze de dag na de operatie alweer helemaal fit zijn en dat het lijkt alsof er niks is gebeurd. Maar een sterilisatie blijft een buikoperatie, dus probeer vooral de eerste dagen het een beetje rustig aan te doen. Mocht jouw hond bijvoorbeeld naar de (puppy)cursus gaan, dan adviseer ik deze niet te bezoeken in de week na de sterilisatie.

Verder zal je hond nog medicatie meekrijgen tegen de pijn en indien nodig een antibiotica kuur. Houd je goed aan de voorgeschreven dosering. Ook zal je hond na 8-10 dagen waarschijnlijk nog even terug moeten komen voor nacontrole. Dit om nog een keer te checken of de wond goed genezen is en of alles goed is gegaan. Mocht je het in de tussentijd niet vertrouwen neem dan altijd even contact op met de dierenarts. Liever een keer te veel bellen, dan te weinig.

Wat zijn de kosten van een sterilisatie van de hond?

Wat ik al eerder al vertelde in het artikel over huisdierverzekeringen voor honden is dat de prijzen van dierenartsbehandelingen best wel uiteen kunnen lopen. Dit komt doordat dierenartsen een vrij beroep hebben en dat iedereen zijn/haar eigen prijzen mag bepalen. Zo zie je vaak dat een behandeling in de randstad een stuk duurder is, dan dezelfde behandeling in Noord-Brabant.

Waar je bij het opvragen van de prijs voor sterilisatie van de hond rekening mee moet houden, is de methode van de operatie. Zoals ik hierboven al beschreef is de standaard sterilisatie vaak een stuk goedkoper dan de laparoscopische sterilisatie, maar is de laparoscopische sterilisatie weer minder belastend voor het dier. Waar kies je dan voor? Bij twijfel overleg met jouw dierenarts. Verder is het belangrijk om te weten of medicatie in de prijs is inbegrepen en eventueel een Medical Pet Shirt of kraag.

De standaard sterilisatie kost gemiddeld tussen de €200 en €350 euro. De laparoscopische sterilisatie kost gemiddeld tussen de €400 en €700 euro. Deze prijzen zijn afhankelijk van de praktijk en de grootte van het dier. Het grote verschil in prijs tussen deze 2 operaties zit hem vooral in de apparatuur die een dierenarts nodig heeft om de sterilisatie uit te voeren. Deze is voor de laparoscopische sterilisatie ontzettend duur en daarom bieden niet alle dierenartsen deze operatie aan.

Je kunt de kosten van de sterilisatie beperken door een huisdierenverzekering af te sluiten. De meeste verzekeringen vergoeden bij een aanvullende verzekering namelijk een deel van de kosten. Lees hier meer over het verzekeren van jouw hond.

Is er een alternatief voor sterilisatie van de hond?

Er is helaas geen alternatief voor de sterilisatie van je hond. Jaren geleden werd de anti-loopsheidinjectie nog wel eens gegeven om de loopsheid van teven uit te stellen. Het is alleen gebleken dat deze injectie op lange termijn ontzettend veel nadelige effecten heeft op de gezondheid van het dier en daarom wordt hij zelden nog ingezet.